BÀI GIẢI ĐỀ THI CPA 2022 – MÔN KẾ TOÁN

Đây là bài giải của nhóm Tuonthi làm cho Đề thi CPA 2022 – Môn Kế toán. Các bạn tham khảo nhé.

Lưu ý: Các bạn có thể tải bài viết ở dạng excel để xem chi tiết tại đây: Đáp án đề thi CPA 2022 – Kế toán

YC1. Nêu căn cứ pháp lý kế toán

Trong tình huống đề bài, công ty có hoạt động nhận thầu xây dựng và ghi nhận doanh thu, phải thu, nghĩa vụ bảo hành tương ứng từ các công trình B,C và D. Do vậy, sẽ liên quan đến các văn bản sau:

• Thông tư 200/2014/TT-BTC
• VAS 14 về Doanh thu và thu nhập khác
• VAS 15 về Hợp đồng xây dựng
• Thông tư 48/2019/TT-BTC hướng dẫn việc trích lập và xử lý các khoản dự phòng

YC2. Xác định Doanh thu từ hợp đồng xây dựng và Doanh thu bán hàng

YC3. Tính toán và ghi sổ bảo hành công trình, bảo hành hàng hoá

(*) Theo quy định tại TT48 và TT200: Hết thời hạn bảo hành, nếu công trình xây dựng không phải bảo hành hoặc số dự phòng phải trả về bảo hành của công trình xây dựng lớn hơn chi phí thực tế phát sinh thì số dư còn lại được hoàn nhập vào thu nhập trong kỳ của doanh nghiệp.

YC4. Trình bày thông tin về TK131 và TK337 trên BCTC tại ngày 31.12.N

YC1. Lập BCKQKD theo phương pháp lãi trên biến phí (ĐVT: 1.000 Đ)

(*) Tỷ lệ Phân bổ định phí theo doanh thu:

YC2. Độ lớn đòn bẩy kinh doanh

Công thức tính: Độ lớn đòn bẩy kinh doanh = Lãi trên biến phí / Lợi nhuận trước thuế

YC3. Lựa chọn phương án kinh doanh

Căn cứ đưa ra quyết định: Chúng ta sẽ tính toán giá trị tăng thêm khi thực hiện phương án. Vì với phương án này, chi phí tặng quà khi mua sản phẩm sẽ làm tăng thêm biến phí ngoài sản xuất của sản phẩm B. Định phí không thay đổi. Do vậy, chúng ta sẽ cần tính Lãi trên biến phí tăng thêm mà phương án mang lại. Nếu Lãi trên biến phí tăng thêm > 0 , công ty nên thực hiện và ngược lại.

(*) Giả sử việc tặng quà chỉ áp dụng cho các sản phẩm tăng thêm

Kết luận: Ta thấy phương án này sẽ giúp công ty tăng thêm Lãi trên biến phí là 18.8 triệu. Do vậy, công ty nên thực hiện phương án này

YC1. Ảnh hưởng của giao dịch đến dòng tiền trên BCLCTT

YC2. Ảnh hưởng của 2 giao dịch đến BCLCTT hợp nhất

[1] Mẹ bán hàng cho con, đã thu toàn bộ tiền

BCLCTT hợp nhất được lập căn cứ vào BCĐKT hợp nhất, BCKQHĐKD hợp nhất. BCLĐTT hợp nhất chỉ trình bày luồng tiền giữa tập đoàn với các đơn vị bên ngoài tập đoàn.

Trong khi đó, từ góc độ hợp nhất thì giao dịch mua bán nội bộ này không tồn tại. Do vậy, cần phải điều chỉnh giảm các chỉ tiêu liên quan khi lập BCĐKT và BCKQHĐKD hợp nhất. Theo đó, khi lập BCĐKT và BCKQHĐKD hợp nhất, chúng ta sẽ phải điều chỉnh giảm các khoản mục liên quan của giao dịch như Doanh thu, Giá vốn, Hàng tồn kho. Vì công ty con đã thanh toán toàn bộ tiền hàng nên khoản mục tiền và công nợ không bị ảnh hưởng khi lập báo cáo hợp nhất.

Như vậy, khi lập BCLCTT hợp nhất trên cơ sở BCĐKT hợp nhất và BCKQHĐKD hợp nhất thì ảnh hưởng của giao dịch nội bộ này đều đã bị điều chỉnh rồi. Do đó, dòng tiền từ giao dịch bán hàng nội bộ giữa 2 công ty sẽ không ảnh hưởng đến BCLCTT hợp nhất.

[2] Giao dịch công ty mẹ mua lại 1 khoản đầu tư của công ty con vào giữa năm tài chính

Với giao dịch này, ta cần lưu ý rằng giao dịch phát sinh ở giữa năm tài chính => “Ngày mua” sẽ khác với ngày bắt đầu năm tài chính. Do vậy số liệu BCĐKT Hợp nhất tại thời điểm đầu kỳ (1.1.2022) sẽ không phản ánh giá trị các khoản mục tương ứng trên BCĐKT của công ty con (Trường hợp này là Hợp nhất giữa năm tài chính)

Vì số dư cuối kỳ của Khoản phải thu trên BCĐKT hợp nhất đã bao gồm số dư tương ứng của Công ty con, trong khi số dư đầu kỳ thì chưa. Do vậy, khi xác định giá trị “Tăng, giảm khoản phải thu” làm ảnh hưởng đến dòng tiền thì chúng ta sẽ phải điều chỉnh thêm số dư khoản phải thu của công ty con tại ngày mua nữa.

Cụ thể:

Số dư khoản phải thu trên BCĐKT hợp nhất đầu kỳ: 50 tỷ (không bao gồm của công ty con)

Số dư khoản phải thu trên BCĐKT hợp nhất cuối kỳ: 80 tỷ (đã bao gồm của công ty con)

Số dư khoản phải thu trên BCĐKT của công ty con tại ngày mua: 20 tỷ

=> Giá trị chỉ tiêu “Tăng, giảm các khoản phải thu” trên BCLCTT hợp nhất sẽ là: – (80 tỷ – (50 tỷ + 20 tỷ)) = – 10 tỷ

(Khoản phải thu tăng làm giảm dòng tiền nên là số âm)

[1] Ghi nhận doanh thu cho thuê TSCĐ trong nhiều kỳ kế toán cho các trường hợp:

Khách hàng thanh toán định kỳ:

• Hàng kỳ, thực hiện ghi nhận doanh thu vào Khoản mục “Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ” (PL)
• Tương ứng với đó là ghi tăng khoản mục Tiền & Tương đương tiền hoặc Phải thu khách hàng trên BS

Khách hàng thanh toán trả trước cho toàn bộ thời gian thuê:

• Số tiền đã nhận trước cho toàn bộ thời gian thuê được ghi tăng Khoản mục Tiền & Tương đương tiền và Khoản mục “Doanh thu chưa thực hiện” trên BS
• Sau đó, định kỳ thực hiện ghi nhận doanh thu vào Khoản mục “Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ” (PL) bằng cách phân bổ doanh thu cho thuê từ TK Doanh thu chưa thực hiện

[2] DN phát hành cổ phiếu thu tiền, phát hành cổ phiếu thưởng từ thặng dư

Khi phát hành cổ phiếu thu tiền:

• Doanh nghiệp ghi tăng Tiền & Tương đương tiền (BS) và đối ứng là Khoản mục Vốn góp của chủ sở hữu – Cổ phiếu phổ thông có quyền biểu quyết (BS)
• Nếu cổ phần được phát hành theo giá khác với mệnh giá: Chênh lệch giữa giá phát hành và mệnh giá sẽ được phản ánh vào Khoản mục Thặng dư vốn cổ phần (TK4112)

Khi phát hành cổ phiếu thưởng từ nguồn thặng dư: Doanh nghiệp ghi Nợ Khoản mục Thặng dư vốn cổ phần (BS) và đối ứng là Khoản mục Vốn góp của chủ sở hữu – Cổ phiếu phổ thông có quyền biểu quyết (BS)

[3] Chi phí liên quan đến BĐS đầu tư sau ghi nhận ban đầu

Các chi phí liên quan đến BĐS đầu tư sau ghi nhận ban đầu được chia làm 2 nhóm:

• Các chi phí liên quan đến BĐSĐT phát sinh sau ghi nhận ban đầu không thoả mãn điều kiện được vốn hoá vào giá trị tài sản: Ghi nhận là chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ khi phát sinh(Chi phí – PL)
• Các chi phí liên quan đến BĐSĐT phát sinh sau ghi nhận ban đầu thoả mãn điều kiện được vốn hoá vào giá trị tài sản: Ghi tăng nguyên giá BĐSĐT (BS).(*)

(*) Chi phí được vốn hoá vào nguyên giá BĐSĐT khi chi phí này có khả năng chắc chắn làm cho BĐSĐT tạo ra lợi ích kinh tế trong tương lai nhiều hơn mức hoạt động được đánh giá ban đầu

[4] Định kỳ nhận hoá đơn thuê tài chính

Định kỳ khi nhận được hoá đơn thuê tài chính, doanh nghiệp sẽ cần ghi nhận:

• Tiền gốc: Khi doanh nghiệp thực hiện thanh toán thì sẽ ghi giảm số tiền gốc thuê tương ứng vào Khoản mục Vay và nợ thuê tài chính (BS). đối ứng với đó là giảm khoản mục Tiền và Tương đương tiền (BS)
• Tiền lãi: Doanh nghiệp định kỳ sẽ phải ghi tăng chi phí lãi vay vào Khoản mục Chi phí tài chính (PL), đối ứng với đó là giảm khoản mục Tiền và Tương đương tiền (BS) nếu đã thanh toán
• Thuế GTGT: Nếu thuế GTGT đầu vào được khấu trừ thì ghi tăng Khoản mục Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ (BS), nếu không được khấu trừ thì khi tăng Khoản mục Chi phí (PL). Tương ứng với đó là ghi giảm Khoản mục Tiền và tương đương tiền (BS).

[5] Doanh nghiệp phát hành cổ phiếu

Khi phát hành cổ phiếu thu tiền với giá phát hành > Mệnh giá, Doanh nghiệp ghi tăng Tiền & Tương đương tiền (BS) với giá trị là tổng số tiền thu về. Đối ứng là Khoản mục Vốn góp của chủ sở hữu – Cổ phiếu phổ thông có quyền biểu quyết (BS) với giá trị tính theo mệnh giá cổ phiếu, và Chênh lệch giữa mệnh giá và giá phát hành sẽ được phản ánh vào Khoản mục Thặng dư vốn cổ phần (BS)

[6] Mua Bán chứng khoán kinh doanh

• Chi phí môi giới khi mua chứng khoán kinh doanh sẽ được tính vào giá gốc tài sản để ghi nhận vào khoản mục Đầu tư tài chính ngắn hạn – Chứng khoán kinh doanh (BS)
• Chi phí môi giới khi bán chứng khoán kinh doanh sẽ được ghi tăng vào Khoản mục Chi phí tài chính (PL) khi thực phát sinh
• Lãi lỗ khi mua bán chứng khoán kinh doanh được ghi nhận tăng khoản mục Doanh thu tài chính (PL) nếu lãi, hoặc ghi tăng khoản mục Chi phí tài chính (PL) nếu lỗ
• Giá trị ghi nhận sẽ là chênh lệch giữa giá bán và giá vốn tính theo pp bình quân gia quyền

[7] Xuất kho công cụ dụng cụ dùng cho quản lý doanh nghiệp

Ghi tăng Khoản mục Chi phí quản lý doanh nghiệp (PL) và ghi giảm Khoản mục HTK (BS)

[8] Doanh thu, giá vốn của Hàng đã bán bị trả lại

Giao dịch hàng bán bị trả lại sau khi kết thúc năm tài chính, nhưng phát sinh trước thời điểm phát hành BCTC. Do vậy, đây sẽ được coi là một sự kiện cần điều chỉnh phát sinh sau ngày lập BCĐKT.

Doanh nghiệp sẽ ghi nhận tăng Khoản mục Các khoản giảm trừ doanh thu (PL) và ghi giảm Khoản mục Thuế GTGT phải nộp (BS) nếu doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ. Đối ứng với đó là ghi giảm giá trị Khoản mục Phải thu từ khách hàng (BS) nếu khách hàng chưa thanh toán.

Đồng thời doanh nghiệp sẽ ghi tăng giá trị Hàng tồn kho (BS) và giảm giá trị Khoản mục Giá vốn hàng bán (PL)

YC1. Xác định Lợi thế thương mại của P khi đầu tư vào S

Lưu ý:

Đề bài không đề cập đến giá trị hợp lý của NCI tại ngày mua nên ta mặc định hiểu rằng NCI được xác định theo tỷ lệ sở hữu tài sản thuần của công ty con tại ngày mua

Gía trị BĐS đầu tư của S có FV > BV tại “Ngày mua” nên ta sẽ phải điều chỉnh tăng tương ứng với giá trị tài sản thuần của S tại ngày mua

Đề bài có xem xét ảnh hưởng của thuế TNDN, do vậy ta sẽ phải xem xét ảnh hưởng của thuế TNDN hoãn lại phát sinh từ việc điều chỉnh tăng giá trị của BĐS đầu tư cho mục đích hợp nhất.

Lý do vì điều chỉnh này không được chấp nhận từ góc độ thuế. Nghĩa vụ thuế sẽ được xác định dựa trên số liệu BCTC riêng của từng công ty, tức là theo “giá trị sổ sách” của tài sản.

Cụ thể:

• Cơ sở kế toán của tài sản (giá trị trên BCTC hợp nhất): 2.500 triệu
• Cơ sở thuế của tài sản (Giá trị trên BCTC riêng của S): 2.000 triệu
• Chênh lệch tạm thời phải chịu thuế phát sinh: 500 triệu (Lý do: Sử dụng/bán tài sản trong tương lai sẽ thu được lợi ích là 2.500 triệu, nhưng chỉ được trừ 2.000 triệu cho mục đích thuế => Phát sinh thu nhập chịu thuế trong tương lai => Đây là chênh lệch tạm thời phải chịu thuế)
• Nợ phải trả thuế TNDN Hoãn lại: 500 triệu * 20% = 100 triệu

YC2. Xác định bút toán loại trừ giao dịch nội bộ

Từ góc độ tập đoàn thì các giao dịch này không tồn tại, do vậy chúng ta sẽ cần loại trừ ảnh hưởng của những giao dịch này khỏi các khoản mục liên quan.

(GD1) Mẹ bán cho con 1 thiết bị phục vụ quản lý

Bút toán điều chỉnh hợp nhất cần thực hiện:

(GD2) Mẹ bán hàng cho con

Bút toán điều chỉnh hợp nhất cần thực hiện:

Lưu ý: Bút toán 1 và 2 có thể gộp thành 1 bút toán điều chỉnh chung. Ở đây Ad tách ra cho đúng thứ tự suy luận. Khi này bút toán gộp sẽ là: Nợ TK 511: 500tr / Có TK 632: 440tr và Có TK 156: 60 tr

Sau khi thực hiện điều chỉnh cho 2 giao dịch, ta (có thể) thực hiện bút toán tổng hợp ảnh hưởng của các điều chỉnh đến BCTC hợp nhất:

YC1. Nêu căn cứ pháp lý kế toán

Các văn bản liên quan như sau:

• Thông tư 200/2014/TT-BTC
• VAS 14 về Doanh thu và thu nhập khác
• VAS 15 về Hợp đồng xây dựng
• VAS 23 về Sự kiện phát sinh sau ngày khoá sổ
• Thông tư 48/2019/TT-BTC hướng dẫn việc trích lập và xử lý các khoản dự phòng

YC2. Xác định Doanh thu từ hợp đồng xây dựng và Doanh thu bán hàng

(*) Với HĐXD

– Với Công trình A, Công ty thanh toán Với khách hàng theo giá trị khối lượng Công việc thực hiện, chứ không phải theo tiến độ kế hoạch của hợp đồng giống đề chẵn. Do đó, khi kết quả thực hiện hợp đồng xây dựng được xác định một cách đáng tin cậy và được khách hàng xác nhận, thì doanh thu và chi phí liên quan đến hợp đồng được ghi nhận tương ứng Với phần Công việc đã hoàn thành được khách hàng xác nhận trong kỳ phản ánh trên hoá đơn đã lập.

Cụ thể, Doanh thu thực hiện công trình đã hoàn thành bàn giao trong năm N: 8.000 triệu + 10 triệu = 8.010 triệu

– Công trình D: Cuối năm N đã kết thúc thời hạn bảo hành => Hiểu rằng doanh thu từ xây dựng công trình D đã được ghi nhận vào các năm tài chính trước đó

(**) Với hoạt động sản xuất, bán hàng:

– Doanh thu từ hàng bán trong năm: 200 triệu

– Hàng bán bị trả lại trị giá 5 triệu. Giả sử thời điểm hàng bị trả lại (5/1/N+1) chưa phát hành BCTC. Do vậy, hàng bán bị trả lại sẽ được coi là 1 sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc năm tài chính cần phải điều chỉnh.

=> Như vậy, doanh thu từ thuần từ hoạt động sản xuất, bán hàng: 200 triệu – 5 triệu = 195 triệu

YC3. Tính và hạch toán dữ liệu về bảo hành công trình, sản phẩm

Chi phí dự phòng bảo hành công trình A: Nợ TK 627 / Có TK 3522: 198 tr

Dự phòng bảo hành công trình D chưa sử dụng: Nợ TK 3522 / Có TK 711: 50 tr

Dự phòng bảo hành sản phẩm cần trích lập thêm: Nợ TK 641 / Có TK 3521: 8 triệu

YC4. Báo cáo KQHĐKD năm N

YC1. Lập BCKQKD theo phương pháp lãi trên biến phí (ĐVT: 1.000 Đ)

(*) Tỷ lệ Phân bổ định phí theo doanh thu:

YC2. Độ lớn đòn bẩy kinh doanh SP A

Công thức tính: Độ lớn đòn bẩy kinh doanh = Lãi trên biến phí / Lợi nhuận trước thuế

SP A: 1.36

YC3. Lựa chọn phương án kinh doanh (ĐVT: 1.000 đ)

(*) Lưu ý

Với phương án 1. Chi phí quảng cáo sẽ làm tăng định phí ngoài sản xuất của công ty lên 200 triệu

Với phương án 2, công ty thay đổi chính sách chi trả lương. Cụ thể, hiện tại công ty trả lương cố định cho 4 nhân viên với trị giá 60 triệu (15tr/người * 4 người). Bây giờ quyết định trả lương theo 2% doanh số. Như vâỵ, phương án này sẽ làm định phí ngoài sản xuất giảm 60 triệu. Đồng thời biến phí ngoài sản xuất tăng tương ứng với chi phí lương trị giá 2% doanh thu của các nhân viên này => Biến phí ngoài sản xuất sẽ tăng lên: 174,800

Kết luận: Phương án 1 mang lại thêm nhiều lợi nhuận hơn. Do vậy công ty nên lựa chọn Phương án 1

YC1. Ảnh hưởng của giao dịch đến dòng tiền trên BCLCTT

YC2. Ảnh hưởng đến BCLCTT Hợp nhất

[1] Con bán hàng cho mẹ, đã thu toàn bộ tiền

– BCLCTT hợp nhất được lập căn cứ vào BCĐKT hợp nhất, BCKQHĐKD hợp nhất. BCLĐTT hợp nhất chỉ trình bày luồng tiền giữa tập đoàn với các đơn vị bên ngoài tập đoàn.

– Trong khi đó, từ góc độ hợp nhất thì giao dịch mua bán nội bộ này không tồn tại. Do vậy, cần phải điều chỉnh giảm các chỉ tiêu liên quan khi lập BCĐKT và BCKQHĐKD hợp nhất. Theo đó, khi lập BCĐKT và BCKQHĐKD hợp nhất, chúng ta sẽ phải điều chỉnh giảm các khoản mục liên quan của giao dịch như Doanh thu, Giá vốn, Hàng tồn kho. Vì công ty mẹ đã thanh toán toàn bộ tiền hàng nên khoản mục tiền và công nợ không bị ảnh hưởng khi lập báo cáo hợp nhất.

Như vậy, khi lập BCLCTT hợp nhất trên cơ sở BCĐKT hợp nhất và BCKQHĐKD hợp nhất thì ảnh hưởng của giao dịch nội bộ này đều đã bị điều chỉnh rồi. Do đó, dòng tiền từ giao dịch bán hàng nội bộ giữa 2 công ty sẽ không ảnh hưởng đến BCLCTT hợp nhất

[2] Công ty mẹ bán khoản đầu tư vào công ty con

Với giao dịch này, ta cần lưu ý rằng giao dịch thanh lý khoản đầu tư tại công ty con phát sinh ở giữa năm tài chính => Do vậy số liệu BCĐKT Hợp nhất tại thời điểm cuối kỳ (31.12.2022) sẽ không phản ánh giá trị các khoản mục tương ứng trên BCĐKT của công ty con (Trường hợp này là Hợp nhất giữa năm tài chính).

Vì số dư đầu kỳ của khoản phải trả trên BCĐKT hợp nhất đã bao gồm số dư tương ứng của Công ty con, trong khi số dư cuối kỳ thì chưa. Do vậy, khi xác định giá trị “Tăng, giảm khoản phải trả” làm ảnh hưởng đến dòng tiền thì chúng ta sẽ phải điều chỉnh thêm số dư khoản phải trả của công ty con tại ngày thanh lý nữa.

Cụ thể:

Số dư khoản phải trả trên BCĐKT hợp nhất đầu kỳ: 70 tỷ (đã bao gồm của công ty con)

Số dư khoản phải trả trên BCĐKT hợp nhất cuối kỳ: 150 tỷ (không bao gồm của công ty con)

Số dư khoản phải trả trên BCĐKT của công ty con tại ngày thanh lý: 30 tỷ

=> Giá trị chỉ tiêu “Tăng, giảm các khoản phải trả” trên BCLCTT hợp nhất sẽ là: (150 tỷ + 30 tỷ) – 70 tỷ = 110 tỷ

(Khoản phải trả tăng làm tăng dòng tiền nên là số dương)

[1] Chi phí liên quan đến TSCĐHH sau ghi nhận ban đầu

Các chi phí liên quan đến TSCĐHH sau ghi nhận ban đầu được chia làm 2 nhóm:

• Các chi phí liên quan đến TSCĐHH phát sinh sau ghi nhận ban đầu không thoả mãn điều kiện được vốn hoá vào giá trị tài sản, ví dụ như chi phí sửa chữa nhằm duy trì hoạt động của tài sản: Ghi nhận vào Khoản mục Chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ khi phát sinh (PL). Nếu chi phí liên quan đến nhiều kỳ thì thực hiện phân bổ dần vào chi phí.
• Các chi phí liên quan đến TSCĐHH phát sinh sau ghi nhận ban đầu thoả mãn điều kiện được vốn hoá vào giá trị tài sản, ví dụ như các chi phí nâng cấp tài sản: Ghi tăng Khoản mục Nguyên giá TSCĐHH (BS).
• Chi phí nâng cấp TSCĐHH là các chi phí nhằm nâng cao công suất, chất lượng sản phẩm, giảm chi phí hoạt động so với mức ban đầu

[2] Doanh thu bán trả góp trả chậm

Tổng số tiền thu được khi bán hàng trả chậm, trả góp sẽ được tách thành 3 phần để ghi nhận:

• Giá trị thuế GTGT đầu ra phải nộp: Ghi nhận vào Khoản mục Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước (BS)
• Doanh thu bán hàng theo giá bán trả tiền ngay chưa có thuế được tăng Khoản mục Doanh thu từ bán hàng và cung cấp dịch vụ (PL)
• Chênh lệch giữa giá tiền theo giá bán trả chậm, trả góp với giá bán trả tiền ngay: Ghi nhận vào khoản mục Doanh thu chưa thực hiện (BS).

Đối ứng với 3 khoản mục này tất nhiên sẽ là Khoản mục Tiền và tương đương tiền (BS)

Sau đó định kỳ thực hiện ghi nhận doanh thu tiền lãi bán hàng trả chậm, trả góp vào Khoản mục Doanh thu hoạt động tài chính (PL), đối ứng là ghi giảm khoản mục Doanh thu chưa thực hiện (BS)

[3] Ghi nhận Lãi vay phải trả

Phải xem mục đích của khoản vay, là dùng cho hoạt động sản xuất kinh doanh hay để hình thành tài sản:

– Thanh toán định kỳ:

• Phục vụ HĐSXKD: Ghi nhận vào Chi phí tài chính trong kỳ (PL) và đối ứng là Khoản mục Tiền, hoặc Chi phí phải trả (BS)
• Hoạt động đầu tư hình thành tài sản: Ghi nhận vào Khoản mục Tài sản (BS) nếu đủ điều kiện vốn hoá. Nếu không thì ghi nhận như khi khoản vay phục vụ HĐSXKD

– Thanh toán trước toàn bộ lãi tiền vay: Ghi nhận vào Khoản mục chi phí trả trước (BS). Định kỳ phân bổ vào Khoản mục Chi phí hoạt động tài chính (PL) nếu là khoản vay phục vụ HĐKD và Khoản mục giá trị tài sản (BS) nếu đủ điều kiện vốn hoá.

[4] Chi phí phát hành trái phiếu thường và chi phí phát hành cổ phiếu

– Chi phí phát hành trái phiếu: Tại thời điểm ghi nhận ban đầu, chi phí phát hành trái phiếu được ghi giảm mệnh giá của trái phiếu (BS). Định kỳ, thực hiện phân bổ chi phí phát hành trái phiếu bằng cách ghi tăng vào Khoản mục Trái phiếu phát hành (BS – Phải trả) và tương ứng là Khoản mục Chi phí tài chính (PL) hoặc vốn hóa vào Khoản mục giá trị tài sản (BS) nếu đủ điều kiện. Chi phí phát hành trái phiếu được phân bổ dần phù hợp với kỳ hạn trái phiếu theo phương pháp đường thẳng hoặc phương pháp lãi suất thực tế .

– Chi phí phát hành cổ phiếu: được ghi nhận giảm vào khoản mục Thặng dư vốn cổ phần (BS – VCSH), đối ứng với đó là ghi giảm các khoản mục tiền tệ (BS – Tài sản)

[5] Chi phí môi giới khi mua lại cổ phiếu của chính công ty (cổ phiếu quỹ)

Mua lại cổ phiếu của chính công ty tức là cổ phiếu quỹ. Chi phí phát sinh liên quan trực tiếp đến việc mua lại cổ phiếu như chi phí môi giới sẽ được phản ánh vào Khoản mục Cổ phiếu quỹ (BS – VCSH) với hình thức là ghi bên nợ, làm giảm vốn chủ sở hữu.

[6] CKTM, CKTT

– Khi doanh nghiệp là bên mua hàng

• CKTM sẽ làm giảm giá hàng mại, tức là phản ánh vào Giá trị hàng hoá cần ghi nhận (BS – Tài sản)
• CKTT sẽ là khoản thu nhập từ hoạt động tài chính mà doanh nghiệp được hưởng, nên sẽ được phản ánh vào Khoản mục Doanh thu hoạt động tài chính (PL)

– Khi doanh nghiệp là bên bán hàng:

• CKTM: Nếu trong hóa đơn GTGT hoặc hóa đơn bán hàng đã thể hiện khoản CKTM cho người mua là khoản giảm trừ vào số tiền người mua phải thanh toán thì doanh nghiệp sẽ điều chỉnh giảm thẳng khoản CKTM này vào giá trị cần ghi nhận của Khoản mục doanh thu từ bán hàng và dịch vụ (PL). Nếu việc CKTM phát sinh sau, CKTM sẽ được ghi nhận vào Khoản mục Gỉam trừ doanh thu (PL).
• CKTT: Sẽ được phản ánh vào khoản mục Chi phí từ hoạt động tài chính của doanh nghiệp (PL – Chi phí)

[7] Hàng tồn kho

– Khi giá trị thuần có thể thực hiện được > Giá gốc. Hàng tồn kho vẫn được phản ánh theo Giá gốc (BS)

– Khi giá trị thuần có thể thực hiện được < Giá gốc: Giá gốc hàng tồn kho cần được điều chỉnh giảm cho bằng giá trị thuần có thể thực hiện được tương ứng. Việc này được thực hiện bằng cách lập dự phòng giảm giá HTK. Số dự phòng giảm giá hàng tồn kho được lập là số chênh lệch giữa giá gốc của HTK lớn hơn giá trị thuần có thể thực hiện được của chúng. Như vậy, doanh nghiệp sẽ ghi tăng Khoản mục Giá vốn hàng bán (PL – Chi phí) và đối ứng với đó là Dự phòng tổn thất tài sản – Dự phòng giảm giá hàng tồn kho (BS – Tài sản)

[8] Hoạt động dưới công suất

Trường hợp hoạt động của máy móc thiết bị dưới mức công suất bình thường thì:

– Chi phí sản xuất chung biến đổi sẽ được phân bổ hết vào chi phí chế biến cho mỗi đơn vị sản phẩm theo chi phí thực tế phát sinh

– Doanh nghiệp phải tính và xác định chi phí SXC cố định phân bổ vào chi phí chế biến cho mỗi đơn vị sản phẩm theo mức công suất bình thường. Khoản chi phí SXC cố định không được phân bổ sẽ không được tính vào giá thành sản phẩm mà được ghi nhận thẳng vào Khoản mục Giá vốn hàng bán trong kỳ (PL).

YC1 và 2. Xác định Lợi ích của P và NCI trong FV của Tài sản thuần của S tại ngày mua và Lợi thế thương mại

Lưu ý:

‘- Đề bài không đề cập đến giá trị hợp lý của NCI tại ngày mua nên ta mặc định hiểu rằng NCI được xác định theo tỷ lệ sở hữu tài sản thuần của công ty con tại ngày mua (40%)

‘- Gía trị BĐS đầu tư của S có FV > BV tại “Ngày mua” nên ta sẽ phải điều chỉnh tăng tương ứng với giá trị tài sản thuần của S tại ngày mua

‘- Đề bài có xem xét ảnh hưởng của thuế TNDN, do vậy ta sẽ phải xem xét ảnh hưởng của thuế TNDN hoãn lại phát sinh từ việc điều chỉnh tăng giá trị của BĐS đầu tư cho mục đích hợp nhất.

Lý do vì điều chỉnh này không được chấp nhận từ góc độ thuế. Nghĩa vụ thuế sẽ được xác định dựa trên số liệu BCTC riêng của từng công ty, tức là theo “giá trị sổ sách” của tài sản. Cụ thể:

• Cơ sở kế toán của tài sản (giá trị trên BCTC hợp nhất): 5.000 triệu
• Cơ sở thuế của tài sản (Giá trị trên BCTC riêng của S): 4.000 triệu
• Chênh lệch tạm thời phải chịu thuế phát sinh: 1.000 triệu

(Lý do: Sử dụng/bán tài sản trong tương lai sẽ thu được lợi ích là 5.000 triệu, nhưng chỉ được trừ 4.000 triệu cho mục đích thuế => Phát sinh thu nhập chịu thuế trong tương lai => Đây là chênh lệch tạm thời phải chịu thuế)

Kết luận:

% sở hữu của P và NCI trong giá trị hợp lý tài sản thuần của S tại ngày mua lần lượt là: 15.480 triệu và 10.320 triệu

Giá trị LTTM tại ngày mua là: 4.520 triệu

YC3. Bút toán loại trừ khoản đầu tư của P và S & Ghi nhận giá trị NCI tại ngày mua

Lưu ý: Các bạn có thể tải bài viết ở dạng excel để xem chi tiết tại đây: Đáp án đề thi CPA 2022 – Kế toán